Çocukluğumuzdan beri gerek okullarda olsun gerek ders kitaplarımızın arkasında, sadece bir harita çeşidini görüyoruz. Avrupa Merkezli Haritalar ki bunlar arasından da en yaygın olanı şüphesiz Merkatör Projeksiyonu isimli herkesin aşina olduğu o harita.
Baktığımız zaman Grönland’ın Afrika kadar büyük olması aslında bu haritanın ne kadar yanlış olduğunu hemen anlamamızı sağlıyor. Resmin orta kısmındaki ülkeler küçük gözükürken yukarı ve aşağı kısımlar olduğundan çok daha büyük resmedilmiştir.
Bu haritada Merkatör Projeksiyonunun bozulma oranları gösterilmiştir. Ne var yani haritanın yukarı ve aşağısındaki ülkeleri daha küçük çizsin niye bunu yapmıyor diye soracaklar vardır illaki. Sorun şurda, 3 boyutlu olan Dünyayı 2 boyutlu haritalara resmetmek kolay bir iş değil ve bu yüzden de dünya üzerindeki hiçbir 2 boyutlu harita tamamen doğru ölçeklendirilememiştir.
Gerçeğine en yakın ölçeklendirilmiş 2 boyutlu dünya haritası Peters Gall Projeksiyonudur ama bu haritada bile göze çarpan hatalar vardır zira Antartika orantsızı bir büyüklükte ve Güneyin tamamını kaplamaktadır.
Bundan çok daha iyi bir harita var ama alışılmışın biraz dışında kalıyor.
AuthaGraph isimli bu harita şekli bir üçgenler ağına benzer ve dünya yüzeyi önce bir ikosahedrona (20 yüzlü bir çokyüzlü) bölünür. Sonra bu yüzeyler, minimum bozulmayla 2D’ye açılır. Yani üçgensel bir yapıdadır ama gerçek bir haritaya bakmak istersek eğer bundan daha iyi bir şansımız yok.(2 boyut üzerinde)
Dünyanın farklı ülkelerinde farklı haritalar kullanılır. Bunlar çoğu zaman ya siyasi sebeplerle ya da kültürel ve coğrafi nedenlerle bu şekildedir.
Mesela Avusturalya haritası baş aşağıdır.
Tam olarak bu olmasa da benzeri haritaları mevcuttur. Dikkat ettiğiniz üzere haritalar her zaman belli bir noktayı merkeze alır. Bu genelde o haritayı yapan kişinin nereli olduğuna bağlıdır. Biz avrupa merkezli bir dünyada büyüdüğümüz için avrupayı esas alan haritaları gördük. Peki asyada yaşayan insanlar için durum nasıl?
Asya merkezli haritalar nedense bana çok daha doğru geliyor ve buradan baktığımızda Güney Çin Denizinin ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz
Yine görüldüğü üzere dünyanın aslında avrupadan ibaret olmadığını anlıyoruz. Binlerce yıl öncesinde Doğu ve Batı arasındaki fark tam tersiydi kesinlikle. Peki haritalar neden artık avrupa merkezli? Doğu nasıl oldu da bu kadar medeni ve ileriyken avrupanın gerisinde kalmayı başardı. Sanayi Devrimi mi, Reform mu, Rönesans mı? Neden bu hareketler Doğu yerine Batı’da ortaya çıktı? Sosyoloji okumuş olanlar şunu bilecektir ki her toplumun geçirmesi gereken belli bir aşama vardır, Ortaçağı yaşamayan Yeniçağa geçemez demek bu. Aslında Çin son zamanlarda bu Ortaçağından kurtulmayı başardı demek yanlış olmayacaktır zira sadece birkaç on yılda dünyanın sayılı süpergüçlerinden biri haline geldi.
20. yüzyılın sonlarında olduğu gibi dünya artık tek kutup değil. Oyuna yeni bir oyuncu dahil oldu ve adı Çin Halk Cumhuriyeti.
Ben ve sizler yıllar boyunca olacak olan yeni bir Doğu ve Batı bloğu çekişmesini izleyeceğiz. Belki bizler son oluruz? Orasını pek bilemiyorum ama emin olduğum tek şey bu çekişmenin tüm zamanların en tehlikeli savaşlarından birini doğuracak olma ihtimali bulundurması. Öyle bir savaş ki tüm dünya saatler içinde yok olabilir. Neyse bu kadar karamsar olmayalım, sonuçta önümüzde bizi bekleyen bir Çin-Tayvan krizi ve Rusyanın yayılımcı politikaları yok…
Doğu ve Batı arasındaki bu makasın nasıl bu kadar açıldığını sizlere başka bir yazımızda anlatmak istiyorum, mail adresimizden bize görüş ve şikayetlerinizi iletebilirsiniz.